's Nachts, als het donker is, zie je soms, kijkend naar het noorden, een rode gloed met daarboven kleurrijke gordijnen: rode en groene gloeiende strepen die bewegen. Je kijkt dan naar het noorderlicht, of poollicht. Als je wil zoeken naar afbeeldingen, kan je ook "aurora" intikken.
Het noorderlicht ontstaat wanneer de zon, bij grote activiteit die we ook "zonnestorm" noemen, elektrisch geladen deeltjes de ruimte in slingert.
Rond de aarde bevindt zich de atmosfeer: lagen die bestaan uit o.a. zuurstof en stikstof. Door het magnetisch veld van de aarde komen de deeltjes binnen langs de polen van de aarde: de noordpool en de zuidpool. De elektrisch geladen deeltjes reageren met de zuurstof en stikstof en dat veroorzaakt de rode en groene gloed die we zien. Een scheikundige reactie.
"Het Noorderlicht" is ook de titel van een fantasy-verhaal van Philip Pullman. Het zal tien jaar geleden zijn dat dit boek een toen 6-jarige jongen deed dromen en vragen stellen over wetenschap, technologie, fysica, scheikunde,... toen had het nog iets magisch. Philip Pullman legde bij die jongen, de kiem om te willen weten hoe de wereld in elkaar zat. Elke vraag wierp weer een andere op. De vragen bleven komen en de drang te willen weten ook.Schooljaren later werd het vak "Technologische Opvoeding" het vak waarvan hij hoopte antwoorden te krijgen op duizenden vragen, door zelf te ontdekken, zelf te zoeken, misschien wel wat te kunnen experimenteren. Maar niets van dat al: technologie, "hoe werkt een fiets?", werd gereduceerd tot het invullen van werkbladen: "de onderdelen van de fiets", kennismaken met elektriciteit was niet meer dan "te blokken formules voor het examen". De magie was weg.
Veel eerder, in 1962 verscheen een nieuw stripverhaal van Jef Nys: Jommeke verdiepte zich in fysica en bouwde de Straalvogel: een vliegtuig, aangedreven door een bak met water, een pollepel en na enkele experimenten, een compressor. Dat dit gevaarte in real life nooit zou kunnen vliegen doet er niet toe, het zoeken naar hoe het misschien wél zou kunnen, inspireerde Panamarenko. Hij koos zijn naam die een samenvoeging is van Pan American Airlines en Companie en hij bouwde zijn Vliegmachine. De bouwsels van Jommeke zijn Panamarenko blijven inspireren: de vliegende bol, de grasmobiel,... Panamarenko is een beroemde kunstenaar geworden. Techniek als kunstbeleving. Kunst is emotie. Ondertussen legt Panamarenko weer nieuwe kiemen in de zielen van wetenschappers-in-de-dop.
Ik geloof dat het zo werkt: een mens komt iets of iemand tegen op zijn weg. En dan hangt het ervan af of een zaad dat is gestrooid kan ontkiemen. Dat hangt voor een groot deel van een kind zelf af, of het een goede voedingsbodem heeft om geïnspireerd te geraken. Niet elke plant gedijt in dezelfde grond. Waar de één geëmotioneerd geraakt door muziek of kleuren, kan de ander een flow ervaren bij het zoeken naar een wiskundige formule. En een mens is ook geen plant. Een mens heeft een eigen wil, een karakter, een persoonlijkheid: doorzettingsvermogen, weerbaarheid, kansen willen grijpen die het krijgt, spelen ook een rol. Hoe ouder een kind wordt, hoe meer het dit alles zelf in de hand heeft.Wat al meer dan honderd jaar hetzelfde is: kinderen worden in scholen en klassen ondergebracht waar ze uren en uren samen doorbrengen. Zo komen we tot het andere deel: hoe geraakt een kind geïnspireerd? Hoe krijgt het antwoord op zijn vragen? Is er wel iets om vragen over te stellen? Wat dat deel betreft, hangt het niet meer af van het kind zelf. Dan is er altijd weer één die dingen mogelijk maakt: de leerkracht: de Jef Nys, de Panamerenko, de inspirator... of niet? Ook de leerkracht heeft de keuze om in de zielen van hele jonge kinderen, de kiemen te leggen die mee hun weg bepalen. In onderwijs noemen we zoiets: zorgen voor een krachtige leeromgeving.
1 opmerking:
Een reactie posten